Trong đời sống hiện đại ngày nay, khi nhắc về tính gia trưởng nhiều người cảm thấy ngán ngẩm và không muốn bước vào cuộc sống hôn nhân với người có tính cách đó. Đây không chỉ đơn thuần là một đặc điểm tính cách mà còn phản ánh một tư tưởng và quan niệm xã hội đã tồn tại qua nhiều thế hệ. Vậy gia trưởng là gì? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm gia trưởng, đặc điểm nhận diện người gia trưởng là như thế nào? Hãy cùng tham khảo nhé!

Gia trưởng là gì? Gia trưởng là thuật ngữ dùng để chỉ một tính cách mang đậm tính bảo thủ, độc đoán, thường được gắn liền với đàn ông. Người gia trưởng thường có xu hướng kiểm soát mọi thứ trong gia đình, xem mình là trung tâm và có quyền quyết định tất cả các vấn đề mà không cần lắng nghe ý kiến của người khác. Họ thường áp đặt quan điểm cá nhân lên các thành viên trong gia đình và mong muốn mọi người phải phục tùng mình.

Gia trưởng là gì?

Người ta thường bảo nhau rằng là phụ nữ không gì khổ hơn là lấy phải một người chồng gia trưởng. Vậy gia trưởng là gì? “Gia trưởng” là thuật ngữ được dùng để chỉ những người đàn ông có tính cách độc đoán, bảo thủ và thích kiểm soát mọi khía cạnh trong gia đình. Họ thường tự cho mình quyền quyết định tất cả các vấn đề, không chấp nhận ý kiến trái chiều và mong muốn mọi thành viên trong gia đình phải phục tùng và làm theo ý mình.

Gia trưởng thường sẽ là người chồng, người cha tự cho mình cái quyền làm chủ trong gia đình, họ xem bản thân là người đã được phân công gánh vác những trách nhiệm lớn và là người có quyền quyết định mọi việc lớn nhỏ trong gia đình. Bởi vì, theo quan niệm của người xưa, chỉ có đàn ông mới có khả năng gánh vác những việc lớn và xây dựng tổ ấm hạnh phúc cho gia đình và mang đến sự phồn thịnh cho xã hội, đất nước.

Nguồn gốc của tính gia trưởng

Tính gia trưởng có nguồn gốc từ hệ tư tưởng Nho giáo, một triết lý ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội phong kiến Á Đông. Theo quan niệm thời đó, đàn ông được xem là trung tâm, là trụ cột của gia đình, là người gánh vác mọi trách nhiệm lớn lao như xây dựng, bảo vệ và phát triển gia đình cũng như xã hội. Điều này tạo nên quan niệm “trọng nam khinh nữ”, đặt người đàn ông vào vị trí quyền lực tối cao trong gia đình, còn phụ nữ là thân phận thấp hèn không có tiếng nói.

Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ bị ràng buộc bởi quy tắc “tam tòng”:

-Tại gia tòng phụ: Phải vâng lời cha khi còn sống trong gia đình.

-Xuất giá tòng phu: Sau khi kết hôn, phải nghe lời chồng.

-Phu tử tòng tử: Khi chồng qua đời, phải nghe theo lời con trai.

Những nguyên tắc này không chỉ giới hạn vai trò của phụ nữ trong gia đình mà còn biến họ thành những cá thể phụ thuộc, không có quyền tự chủ trong bất kỳ quyết định nào. Chính sự bất bình đẳng này đã củng cố vai trò gia trưởng của người đàn ông, biến họ thành trung tâm quyền lực, nơi mọi hành động, quyết định đều phải xoay quanh ý chí của họ.

Đặc điểm nhận diện người đàn ông gia trưởng

Người đàn ông gia trưởng là hình ảnh không khó nhận ra trong cuộc sống thường ngày, bởi họ thường bộc lộ những đặc điểm và hành vi rõ ràng thông qua cách ứng xử, thái độ và cách họ kiểm soát các mối quan hệ trong gia đình. Dưới đây là những biểu hiện chi tiết, giúp bạn nhận diện một người đàn ông mang tính cách gia trưởng:

Thích kiểm soát tất cả mọi thứ

Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của người đàn ông gia trưởng là thói quen kiểm soát toàn diện mọi khía cạnh trong gia đình. Họ muốn nắm quyền quyết định từ những việc lớn như tài chính, công việc, giáo dục con cái, cho đến những vấn đề nhỏ nhặt như bữa ăn, giờ giấc sinh hoạt của từng thành viên.

Người gia trưởng thường không cho phép vợ hoặc con tự đưa ra quyết định mà không có sự đồng ý của mình. Họ cảm thấy lo lắng hoặc bất an khi không kiểm soát được mọi thứ và có thể có xu hướng can thiệp sâu vào đời sống cá nhân của các thành viên trong gia đình, như kiểm tra điện thoại, quản lý mối quan hệ hoặc hạn chế quyền tự do của vợ con.

Luôn cho mình là người đúng

Người gia trưởng thường bảo thủ và không chịu tiếp thu ý kiến của người khác. Họ luôn cho rằng mình có quyền quyết định mọi việc bởi họ “hiểu biết hơn” hoặc “có kinh nghiệm hơn”. Trong các cuộc tranh luận, người đàn ông gia trưởng hiếm khi nhận sai, ngay cả khi những sai lầm của họ nó rõ như ban ngày. Họ thường dùng lý lẽ để áp đảo người khác thay vì lắng nghe hoặc xem xét ý kiến một cách khách quan.

Ghen tuông mù quáng

Sự kiểm soát quá mức của người gia trưởng thường đi kèm với lòng ghen tuông mù quáng và vô lý. Họ không tin tưởng vào mối quan hệ của vợ với người bạn khác giới, từ đó có xu hướng theo dõi, kiểm soát điện thoại, cấm đoán hoặc can thiệp sâu vào cuộc sống của người bạn đời.

Luôn muốn vợ con phải nhận sự giúp đỡ của mình

Người gia trưởng thường muốn khẳng định vai trò “người trụ cột” trong gia đình bằng cách luôn muốn là người giúp đỡ và giải quyết mọi vấn đề của mọi thành viên trong gia đình. Họ không chỉ muốn là người giúp đỡ mà còn muốn kiểm soát cách vợ con nhận sự giúp đỡ đó. Ví dụ, vợ con có thể làm những việc đó, nhưng họ lại không cho phép vợ con tự quyết định hoặc tự làm. Họ thường có suy nghĩ: “Gia đình phải cần đến tôi, nếu không thì sẽ không thể ổn định”.

Thích dùng bạo lực

Bạo lực thường xuất hiện như một công cụ của người đàn ông gia trưởng nhằm duy trì quyền lực và sự kiểm soát, dù là bạo lực về thể chất hay tinh thần. Họ có thể dùng bạo lực ngôn từ để làm tổn thương tâm lý hoặc sử dụng vũ lực khi cảm thấy mất quyền kiểm soát. Khi đó, bạo lực được họ biện minh là phương pháp “dạy bảo” hoặc “giữ gìn kỷ luật” cho gia đình. Điều này gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là làm tổn thương tâm lý của vợ và con cái.

Có thói quen đổ hết mọi trách nhiệm cho người khác

Người đàn ông gia trưởng thường không chịu trách nhiệm cho những vấn đề xảy ra trong gia đình. Họ có xu hướng đổ lỗi cho vợ, con hoặc người khác vì mọi sự thất bại hoặc khó khăn. Ví dụ, nếu gia đình gặp vấn đề tài chính, họ sẽ trách vợ chi tiêu không hợp lý hoặc con cái không cố gắng học hành.

Quan niệm việc nhà là của phụ nữ

Người đàn ông gia trưởng thường giữ quan điểm lỗi thời rằng việc nội trợ và chăm sóc gia đình là trách nhiệm của người phụ nữ. Đối với họ, đàn ông ra ngoài kiếm tiền, thì về nhà sẽ được quyền nằm nghỉ ngơi. Vì thế, họ sẽ không bao giờ chia sẻ công việc nhà với vợ, không động tay vào bất kỳ công việc nhà nào. Thậm chí, nếu có làm việc nhà, họ cũng xem đó là “sự giúp đỡ” thay vì một trách nhiệm chung của tất cả mọi người.

Độc đoán trong cách giáo dục con cái

Người đàn ông gia trưởng thường áp đặt ý kiến của mình trong việc nuôi dạy con cái. Họ ít khi lắng nghe mong muốn hoặc cảm xúc của con mà thường đưa ra các quyết định mang tính áp đặt, như chọn ngành học, nghề nghiệp hoặc thậm chí là các mối quan hệ của con. Họ thường nghĩ rằng mình làm vậy vì “tốt cho con” mà không nhận ra rằng điều này có thể khiến con cái cảm thấy áp lực, mất tự do và xa cách với cha mẹ.

Đàn ông gia trưởng có tốt không? Nên yêu hay không?

Khi nhắc đến người đàn ông gia trưởng, nhiều người ngay lập tức nghĩ đến hình ảnh tiêu cực là độc đoán, áp đặt và kiểm soát. Tuy nhiên, thực tế không phải tất cả mọi khía cạnh của tính gia trưởng đều xấu. Họ thường rất coi trọng vai trò của mình trong gia đình và xem mình là trụ cột nên họ luôn cố gắng hoàn thành tốt trách nhiệm này. Điều này đồng nghĩa với việc họ sẵn sàng làm việc chăm chỉ để đảm bảo cuộc sống đầy đủ cho vợ con.

Họ có tính muốn kiểm soát là vì muốn đảm bảo rằng vợ con luôn được an toàn, cả về thể chất lẫn tinh thần. Dù đôi khi hành động của họ có vẻ khắt khe, nhưng trong nhiều trường hợp, sự bảo vệ này lại giúp gia đình tránh được những rủi ro. Người đàn ông gia trưởng có điểm mạnh là khả năng ra quyết định nhanh chóng và dứt khoát trong những tình huống khẩn cấp. Điều này rất hữu ích trong việc xử lý những vấn đề lớn của gia đình hoặc định hướng tương lai.

Tuy nhiên, khi tính cách bảo thủ và kiểm soát của họ vượt quá giới hạn, nó dễ dàng trở thành nguồn gốc của sự bất mãn và áp lực trong mối quan hệ gia đình. Do đó, việc có nên yêu và cưới một người đàn ông gia trưởng hay không thì chúng ta nên nhìn vào mặt tích cực lẫn tiêu cực của họ. Đồng thời, bạn cũng cần sự kiên nhẫn, khéo léo và khả năng thiết lập ranh giới với họ, để đảm bảo rằng bản thân không bị mất đi quyền tự do và tự quyết.

Tính gia trưởng có ở phụ nữ không?

Mặc dù, tính gia trưởng thường được gắn liền với đàn ông, nhưng thực tế, phụ nữ cũng có thể mang tính cách này. Phụ nữ gia trưởng thường có xu hướng kiểm soát con cái hoặc bạn đời, đưa ra quyết định mà không cần sự đồng thuận của chồng con. Điều này thường xuất phát từ việc họ từng sống trong môi trường gia đình có ba hoặc mẹ có tính gia trưởng hoặc họ là người có chức quyền trong xã hội nên cần phải khẳng định quyền lực của mình cả trong gia đình.

Tuy nhiên, phụ nữ gia trưởng thường không thể hiện bằng bạo lực như đàn ông mà bằng cách tạo áp lực tâm lý hoặc sử dụng cảm xúc để kiểm soát người khác. Đây cũng là một khía cạnh cần được chú ý trong việc xây dựng các mối quan hệ bình đẳng và lành mạnh trong gia đình.

Hy vọng, bài viết của Shopkiss đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về gia trưởng là gì và cách nhận diện người đàn ông có tính cách này. Nói chung, người đàn ông gia trưởng có thể trở thành điểm tựa vững chắc nếu họ biết lắng nghe và thay đổi. Ngược lại, nếu sự gia trưởng biến thành áp đặt và kiểm soát, nó sẽ khiến mối quan hệ trở nên ngột ngạt và đau khổ. Do đó, hãy luôn tỉnh táo trong việc lựa chọn bạn đời, lắng nghe trái tim nhưng cũng phải dựa trên lý trí các bạn nhé.