HIV vẫn là một trong những mối lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng, đặc biệt ở nhóm nam giới có quan hệ đồng giới. Theo số liệu từ WHO và Cục Phòng chống HIV/AIDS (VAAC), tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng đồng tính nam cao hơn nhiều so với dân số chung. Điều này dẫn đến không ít hiểu lầm rằng đồng tính luyến ái là nguyên nhân gây bệnh, nhưng thực tế không phải vậy. Bài viết hôm nay sẽ giúp bạn hiểu rõ tại sao quan hệ đồng giới nam dễ bị HIV, đồng thời đưa ra giải pháp phòng tránh an toàn và hiệu quả. Hãy cùng tham khảo nhé!

Tại sao quan hệ đồng giới nam dễ bị HIV? Quan hệ đồng giới nam dễ bị HIV hơn chủ yếu do đặc thù sinh học và hành vi tình dục. Khi quan hệ qua đường hậu môn, niêm mạc trực tràng mỏng và dễ tổn thương, tạo điều kiện cho virus HIV xâm nhập. Ngoài ra, tỷ lệ không dùng bao cao su hoặc có nhiều bạn tình trong nhóm quan hệ đồng giới nam cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Vì vậy, đây được xem là nhóm có nguy cơ lây nhiễm HIV cao.

Tổng quan về HIV và những con đường lây truyền

HIV là viết tắt của Human Immunodeficiency Virus, là virus gây suy giảm miễn dịch ở người. Khi xâm nhập vào cơ thể, HIV tấn công trực tiếp vào tế bào CD4, một loại tế bào bạch cầu đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể trước bệnh tật.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, HIV sẽ phát triển qua nhiều giai đoạn, cuối cùng dẫn đến giai đoạn nặng nhất là AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome). AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch, khi đến giai đoạn này, cơ thể gần như mất khả năng chống lại các mầm bệnh, kể cả những bệnh nhiễm trùng thông thường nhất.

HIV tuy nguy hiểm nhưng cơ chế lây nhiễm của nó không theo dạng đại trà dễ phát tán, đặc biệt HIV không hề lây nhiễm qua những tiếp xúc thông thường như bắt tay, ôm, hôn xã giao, dùng chung bát đũa, muỗi đốt…Theo các bác sĩ HIV chỉ lây truyền qua máu, dịch sinh dục (tinh dịch, dịch âm đạo, dịch trực tràng) và sữa mẹ. Các con đường phổ biến gồm:

-Quan hệ tình dục không an toàn: Không sử dụng bao cao su hoặc sử dụng sai cách khi quan hệ qua âm đạo, hậu môn hay miệng.

-Truyền máu và các sản phẩm máu: Dùng máu hoặc chế phẩm máu chưa được sàng lọc HIV.

-Dùng chung kim tiêm: Phổ biến ở nhóm tiêm chích ma túy chung.

-Từ mẹ sang con: Trong quá trình mang thai, sinh nở hoặc cho con bú.

Vì sao nam quan hệ đồng giới dễ bị lây HIV hơn?

Nhiều người thường thắc mắc tại sao cùng là quan hệ tình dục nhưng nguy cơ lây HIV ở nam quan hệ đồng giới (gọi tắt là MSM – Men who have Sex with Men) lại cao hơn hẳn so với quan hệ khác giới? Thật ra, có rất nhiều nguyên nhân khiến cho quan hệ đồng giới có tỷ lệ nhiễm HIV cao hơn quan hệ khác giới. Sau đây là những lý do cơ bản nhất:

Cấu trúc hậu môn dễ tổn thương

Khác với âm đạo, hậu môn không có cơ chế tiết dịch bôi trơn tự nhiên. Khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn, đặc biệt là không dùng chất bôi trơn, ma sát sẽ tăng cao, dễ gây trầy xước hoặc rách niêm mạc. Những tổn thương nhỏ này tạo “cửa ngõ” để HIV trong tinh dịch xâm nhập trực tiếp vào máu.

Ngoài ra, lớp niêm mạc hậu môn mỏng hơn thành âm đạo và chứa nhiều mao mạch. Điều đó khiến khả năng thẩm thấu virus cao hơn, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HIV cao gấp nhiều lần so với quan hệ âm đạo. Không chỉ người nằm dưới (bottom) dễ bị phơi nhiễm, mà người xâm nhập (top) cũng có nguy cơ nếu có vết thương hở ở dương vật hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch chứa virus.

Tải lượng virus HIV trong tinh dịch cao

Theo các nghiên cứu y học, tinh dịch có thể chứa tải lượng virus HIV cao, thậm chí cao hơn dịch âm đạo. Điều này khiến quan hệ tình dục giữa nam với nam trở thành một trong những hình thức lây truyền HIV phổ biến nhất.

Nếu người nhiễm HIV không điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV), lượng virus trong cơ thể có thể rất lớn, làm tăng khả năng truyền bệnh. Tuy nhiên, với người đang điều trị ARV hiệu quả và đạt ngưỡng không phát hiện virus trong máu thì nguy cơ lây nhiễm gần như bằng 0.

Tần suất thay đổi bạn tình và hành vi tình dục không an toàn

Một số khảo sát tại Việt Nam do VAAC và Vinmec thực hiện cho thấy nhóm MSM có xu hướng thay đổi bạn tình nhiều hơn so với nhóm dị tính. Đồng thời, tỷ lệ sử dụng bao cao su thường xuyên khi quan hệ vẫn chưa cao, thậm chí nhiều người còn hiểu lầm rằng quan hệ bằng miệng hoặc quan hệ ngoài sẽ “an toàn tuyệt đối”.

Trên thực tế, HIV vẫn có thể lây qua quan hệ miệng nếu trong miệng hoặc họng có vết thương hở, viêm nướu, hoặc khi tiếp xúc với tinh dịch chứa virus. Ngoài HIV, MSM còn có nguy cơ mắc các bệnh lây qua đường tình dục khác như giang mai, lậu, viêm gan B,…những bệnh này lại càng làm tăng nguy cơ nhiễm HIV.

Rào cản xã hội và hạn chế tiếp cận dịch vụ y tế

Bên cạnh yếu tố sinh học và hành vi tình dục, một nguyên nhân quan trọng khác là sự kỳ thị xã hội. MSM thường đối mặt với ánh nhìn định kiến, khiến họ ngại đi xét nghiệm hoặc không dám đi khám công khai để được các chuyên viên y tế tư vấn.

Nhiều người phát hiện HIV ở giai đoạn muộn, bỏ lỡ “thời điểm vàng” để điều trị ARV hiệu quả. Ngoài ra, việc tiếp cận các biện pháp dự phòng như PrEP (thuốc dự phòng trước phơi nhiễm) hay PEP vẫn còn hạn chế. Ở một số địa phương, dịch vụ y tế chưa thật sự thân thiện với cộng đồng LGBT, khiến nhóm đối tượng MSM ít khi chủ động tìm đến để nhận hỗ trợ.

Tóm lại, nguy cơ lây nhiễm HIV ở nam giới quan hệ đồng giới cao hơn là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp như đặc thù sinh học của hậu môn, tải lượng virus trong tinh dịch, thói quen quan hệ không an toàn và rào cản xã hội trong tiếp cận dịch vụ y tế. Đây cũng chính nguyên nhân tại sao quan hệ đồng giới nam dễ bị HIV. Hiểu rõ những nguyên nhân này giúp chúng ta nhìn nhận một cách khoa học, đồng thời tìm ra giải pháp phòng tránh hiệu quả.

Làm thế nào để bảo vệ bản thân khỏi HIV trong quan hệ đồng giới nam?

Nguy cơ nhiễm HIV trong quan hệ đồng giới nam tuy cao hơn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu biết cách bảo vệ đúng. Thực tế, y học hiện nay đã cung cấp nhiều giải pháp dự phòng hiệu quả, giúp nam giới đồng tính duy trì đời sống tình dục an toàn mà vẫn trọn vẹn cảm xúc. Điều quan trọng là bạn cần hiểu và áp dụng đồng bộ các biện pháp, thay vì chỉ dựa vào một thói quen duy nhất. Dưới đây là những khuyến nghị được các chuyên gia y tế khẳng định là thiết thực và hiệu quả nhất:

Sử dụng bao cao su đúng cách

Bao cao su vẫn là “lá chắn” số một giúp ngăn ngừa HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs). Để đạt hiệu quả tối đa, bạn cần sử dụng đúng cách như sau:

-Luôn sử dụng ngay từ đầu và trong suốt quá trình quan hệ.

-Chọn bao cao su chất lượng, còn hạn sử dụng, vỏ bao nguyên vẹn.

-Nếu quan hệ hậu môn, nên chọn loại dày và co giãn tốt để tránh bị rách do ma sát.

-Tháo bỏ bao cao su ngay sau khi xuất tinh, tránh để tinh dịch tràn ra ngoài.

-Thay mới bao cao su sau mỗi lần quan hệ, không tái sử dụng dưới mọi hình thức.

Xem thêm: Sản phẩm bao cao su chất lượng cho nam

Kết hợp gel bôi trơn phù hợp

Quan hệ hậu môn thường gây ma sát cao, dễ tổn thương niêm mạc. Việc dùng gel bôi trơn giúp giảm tỷ lệ rách bao cao sy, tăng cảm giác thoải mái và bảo vệ an toàn hơn. Tuy nhiên, bạn nên ưu tiên loại gốc nước hoặc gốc silicone, vì 2 dạng gel bôi trơn này tương thích với bao cao su. Tránh hoàn toàn các sản phẩm từ gốc dầu như vì có thể làm hỏng bao cao su. Sử dụng gel bôi trơn đủ lượng và bổ sung thêm nếu quan hệ kéo dài.

Xem thêm: Các loại gel bôi trơn hậu môn an toàn

Chủ động dùng thuốc PrEP và PEP

Ngoài bao cao su, y học hiện đại còn có “vũ khí kép” giúp MSM phòng tránh HIV hiệu quả đó chính là thuốc PrEP và PEP:

-PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis): Thuốc uống hằng ngày trước khi phơi nhiễm, giảm đến 99% nguy cơ lây HIV qua đường tình dục.

-PEP (Post-Exposure Prophylaxis): Thuốc uống sau khi có những hành vi nguy cơ lây nhiễm trong vòng 72 giờ, dùng liên tục 28 ngày để ngăn chặn HIV xâm nhập.

Hiện nay, PrEP và PEP đã được triển khai tại nhiều bệnh viện, trung tâm y tế và các phòng khám. Các bạn đồng tính nên tìm hiểu và tiếp cận sớm để được hướng dẫn sử dụng đúng cách nếu bản thân hoăc bạn tình là người nhiễm HIV hoặc có nguy cơ bị nhiễm HIV.

Xét nghiệm định kỳ và điều trị sớm nếu nhiễm

Xét nghiệm HIV định kỳ không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn góp phần bảo vệ bạn tình và cộng đồng. Vì thế, nên giữ thói quen xét nghiệm mỗi 3–6 tháng/lần tùy theo mức độ hoạt động tình dục. Nếu phát hiện sớm và điều trị bằng ARV, người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh và giảm nguy cơ lây truyền xuống mức gần như bằng 0.

Có thể thấy, việc bảo vệ bản thân khỏi HIV trong quan hệ đồng giới nam hoàn toàn nằm trong tầm tay nếu mỗi người chủ động trang bị kiến thức và thực hành tình dục an toàn. Bao cao su, chất bôi trơn, PrEP/PEP và xét nghiệm định kỳ chính là “bộ tứ” giúp bạn tự tin tận hưởng đời sống tình dục mà không phải lo lắng.

Hy vọng qua bài viết của Shopkiss, bạn đã hiểu rõ hơn lý do tại sao quan hệ đồng giới nam dễ bị HIV và biết cách bảo vệ bản thân bằng những biện pháp an toàn và khoa học. Hãy chủ động trang bị kiến thức, duy trì lối sống lành mạnh và thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa giúp bạn tận hưởng đời sống tình dục trọn vẹn mà không còn nỗi lo về HIV, đặc biệt là đối với quan hệ đồng giới.

Bài viết trên được cung cấp bởi Shopkiss, cơ sở chuyên phân phối sextoy, gel bôi trơn và bao cao su chính hãng.